Ondergewicht

Bij ondervoeding heeft iemand gedurende langere tijd een tekort aan energie en/of voedingsstoffen wat vervolgens leidt tot een lager gewicht en het slechter functioneren van het lichaam. Dit komt vooral door de afname van de spiermassa en een tekort aan eiwitten, essentiële vetzuren, vitamines en mineralen. De belangrijkste risicofactor voor ondervoeding is ziekte. Door ziekte kan de behoefte aan voedingsstoffen ook hoger worden, zodat een normale voeding niet meer voldoende is. De grootste groepen die die risico hebben op ondervoeding, zijn kwetsbare ouderen, chronisch zieken, mensen met kanker, mensen die een grote operatie ondergaan en mensen met een ernstig trauma. Het probleem speelt dus vooral bij zieken en ouderen maar kan ook bij kinderen voorkomen. Ouderen hebben een groter risico op ondervoeding, omdat ze vaker ziek zijn en minder bewegen. Bovendien hebben ouderen minder energie nodig dan toen ze jonger waren, waardoor het moeilijker kan zijn alle voedingstoffen met de voeding binnen te krijgen. Ondervoeding kan ook komen door problemen met kauwen of slikken.

Wanneer ben je ondervoed?
Het is van groot belang om bij het vermoeden van ondervoeding direct de huisarts in te schakelen. Dat gebeurt vaker door familie, kennissen of verzorgenden, dan door de patiënt zelf. In onderstaande tabel staan de criteria voor ondervoeding. Iemand heeft kans op ondervoeding of is ondervoed als hij voldoet aan één van de criteria. Dus ook personen met een normaal gewicht kunnen ondervoed zijn. Daarnaast kan bij acuut verlies van voedingsstoffen door braken of diarree de voedingstoestand snel verslechteren, vooral als er ook een toegenomen energiebehoefte is door ziekte of koorts.

Criteria
Risico op ondervoeding
Onbedoeld gewichtsverlies 5 tot 10% (3 tot 6 kilo) in het afgelopen half jaar
3 dagen (vrijwel) niet gegeten
1 week minder dan normaal gegeten

Ondervoeding
3 kilo (5%) of meer onbedoeld gewichtsverlies in de laatste maand
6 kilo (10%) of meer onbedoeld gewichtsverlies in het afgelopen half jaar
Ondergewicht*

Ondergewicht bij volwassenen is vast te stellen met de Body Mass Index (BMI). Voor volwassenen tot 65 jaar geldt dat ze ondergewicht hebben met een BMI van minder dan 18,5. Ouderen (65+) hebben ondergewicht bij een BMI van minder dan 20 en mensen met COPD bij een BMI van minder dan 21. Voor kinderen wordt gebruik gemaakt van de groeicurve om ondervoeding vast te stellen.

Wat voor gevolgen kan ondervoeding hebben?
Ondervoeding heeft een grote invloed op de gezondheid. De gevolgen zijn onder andere: langzamer herstel na een operatie of ziekte, meer en ernstigere complicaties na een operatie, vertraagde wondgenezing, verhoogde kans op doorligwonden (decubitus), verminderde werking van het afweersysteem, verminderde spiermassa, verminderde hart- en longcapaciteit, slechtere kwaliteit van leven, verhoogde kans op overlijden.

Hoe kan de diëtist bij ondervoeding helpen?
De diëtist van Voedingsadviesbureau Food and Wellness is een diëtist met veel affiniteit met en ervaring in het begeleiden van volwassenen en kinderen met ondergewicht. Zij komt eventueel ook op huisbezoek als u moeilijk naar de praktijk kunt komen. Bij de behandeling van ondervoeding wordt de nadruk gelegd op voldoende inname van eiwit en energie én bewegen voor behoud van spiermassa. Afhankelijk van de ernst van de ondervoeding kan samen met haar een keuze gemaakt worden tussen energie- en eiwit verrijkte voeding, eventueel aangevuld met vitamine- en mineralensupplementen, extra drinkvoeding of volledige drink- of sondevoeding. De diëtist berekent de behoefte maar ook de inname van energie, eiwit en voedingsstoffen en maakt vervolgens een voedingsadvies op maat met oog voor persoonlijke voorkeuren, behoeftes en die voorziet in voldoende energie, eiwit en voedingsstoffen. Ook heeft zij veel leuke, creatieve ideeën over het bereiden van een lekkere, gemakkelijke gezonde energierijke maaltijden. Indien de diëtist inschat dat het nodig is kan er ook multidisciplinair worden samengewerkt met artsen, psychologen, mindfulness-trainers, fysiotherapeuten en yoga-docenten om de gewenste gewichts- en beweegdoelstellingen te bereiken.

Klik hier om via de website van het Voedingscentrum een gratis brochure te bestellen.